Politica 89.8
Δεν έχουν προηγούμενο οι εκκαθαρίσεις στον κινεζικό στρατό στα 76 χρόνια της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, με εκατοντάδες να βρίσκονται μπλεγμένοι σε έναν κυκεώνα ερευνών. Τι παρακίνησε τον Σι Τζινπίνγκ να προωθήσει τόσο επιθετικά ένα τέτοιο «ξεσκαρτάρισμα» επηρεάζοντας ακόμα και την επιχειρησιακή ικανότητα του τεράστιου αυτού κρατικού φορέα που δεν τόλμησε να αγγίξει ούτε ο Μάο Τσετουνγκ;
Την εβδομάδα αυτή καταδείχτηκε η μεγάλης κλίμακας εκκαθάριση του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLA) στην Ολομέλεια του Κόμματος, ενώ κανένα νέο μέλος του PLA δεν προήχθη στην Κεντρική Επιτροπή.
«Αυτό δείχνει ότι ο PLA έχει υποβαθμιστεί» λέει σε ανάλυσή του στους Asian Times ο Ιταλός σινολόγος και ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Renmin της Κίνα, Francesco Sisci. «Ολόκληρος ο στρατός φαίνεται να τελεί υπό καχυποψία».
Οι εκκαθαρίσεις ξεκίνησαν από τον Φεβρουάριο του 2023 και μέχρι σήμερα πιο έντονα. Η Κίνα αντικατέστησε τους δύο τελευταίους υπουργούς Άμυνάς της, τον Wei Fenghe τον Οκτώβριο του 2023 και τον Li Shangfu τον Ιούνιο του 2024. Στη συνέχεια, ο Miao Hua, ο πολιτικός επίτροπος του PLA, απομακρύνθηκε τον Ιούνιο του 2025. Τώρα, τον Οκτώβριο, είναι ο στρατηγός Χε Γουεϊντόνγκ και «όλοι οι υπόλοιποι».
Έτσι η διαδικασία δεν εκτυλίχθηκε μονομιάς αλλά σταδιακά μέσα σε τρία χρόνια, στοχοποιώντας μερικούς από τους πιο στενούς του συμμάχους.
Η επίσημη εξήγηση είναι η διαφθορά, αλλά για τον Sisci, αυτό είναι ένα παλιό ζήτημα και ίσως όχι τόσο σοβαρό.
«Υπήρχαν φήμες επί χρόνια ότι ο PLA σχεδίαζε να εκπαραθυρώσει τον Σι. Ο Μάο τιμώρησε το μεγαλύτερο μέρος του κόμματος κατά τη διακυβέρνησή του, αλλά δεν στόχευσε τον στρατό, πιθανώς από φόβο αντιποίνων» υπογραμμίζει ο ειδικός.
Κι όμως τώρα ο Σι αποπέμπει τόσους πολλούς και κανείς δεν αντιδρά, παρατηρεί ο σινολόγος «Αυτό δείχνει ότι έχει πολλή δύναμη, βέβαια, αλλά, με τη λογική του Κομμουνιστικού Κόμματος, πρέπει επίσης να έχει ισχυρούς λόγους για να δεχτεί το κόμμα και ο PLA αυτή την τιμωρία».
Διαφωνία Σι-Στρατού για Ταϊβάν
Επιπλέον, o σινολόγος αναρωτιέται πως πήρε ο Σι μια τέτοια απόφαση σε μια στιγμή αυξημένων παγκόσμιων εντάσεων. «Αυτό είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, αφού ο PLA, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα σώματα σε δημοκρατικές χώρες, είναι «βαριά πολιτικοποιημένος», επηρεασμένος βαθιά από τους πολιτικούς ανέμους του Πεκίνου» λέει ενώ προσθέτει πως «ιστορικά, σε όλο τον κόσμο, μεγάλης κλίμακας «αποκεφαλισμοί» στρατών συνδέονται με πραξικοπήματα, είτε απόπειρες είτε φόβους για τέτοιες».
Επιπρόσθετα, υπάρχει ο εγγενής κίνδυνος μιας στρατιωτικής εισβολής στην Ταϊβάν. Πιθανότατα δεν θα προσφέρει στον Σι σημαντικό προσωπικό όφελος. Αν το νησί καταληφθεί, οι στρατηγοί θα πάρουν τα εύσημα· αν η εισβολή αποτύχει, ο Σι θα θεωρηθεί υπεύθυνος.
Αυτό δημιουργεί μια κατάσταση όπου οι στρατηγοί ίσως πιέζουν για εισβολή και ενδεχομένως κατηγορούν τον Σι για έλλειψη πατριωτισμού αν διστάσει. Από την άλλη, ο Σι μπορεί να μην ενδιαφέρεται να ρισκάρει έναν πραγματικό πόλεμο για την Ταϊβάν.
«Μια νέα στρατηγική ίσως να έχει αναδυθεί για την Ταϊβάν, αποφεύγοντας την εισβολή και αντ’ αυτής χρησιμοποιώντας μια υβριδική προσέγγιση που συνδυάζει εκφοβισμό, επιρροή και παρόμοιες ακτικές. Μερικές από αυτές τις μεθόδους χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία στο Χονγκ Κονγκ για να εξασφαλιστεί ομαλή μεταβίβαση το 1997» σημειώνει ο Sisci. «Αυτό το σχέδιο δεν θα καθιστούσε τον PLA τον μόνο — ή ακόμη και τον κύριο — παίκτη. Ο στρατός θα ήταν εμπλεκόμενος, αλλά θα μπορούσε να τελεί περισσότερο υπό τον έλεγχο του Γραφείου για την Ταϊβάν».
Το σενάριο στρατιωτικού πραξικοπήματος
Ως γνωστόν, στο παρελθόν, ένας από τους πιο πιστούς και ικανούς στρατηγούς του Μάο Τσετούνγκ, ο Λιν Μπιάο, είχε επιδιώξει πραξικόπημα αλλά έληξε άδοξα και γρήγορα με τον ίδιο να χάνει της ζωή του.
Σύμφωνα με τον Ιταλό σινολόγο, εάν σήμερα κάποια μέλη του PLA σχεδίαζαν μια επιχείρηση «μεταμφιεσμένη» ως εισβολή στην Ταϊβάν, η εισβολή ίσως αποτύγχανε, και ο Σι θα φορτωνόταν την ευθύνη και πιθανώς θα απομακρυνόταν.
«Αυτό το σχέδιο θα μπορούσε να εξαλείψει τον Σι χωρίς να διακινδυνεύσει μια πιθανή υπαρξιακή κρίση για το κόμμα. Οι «πρεσβύτεροι», που τώρα έχουν παραγκωνιστεί από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, θα μπορούσαν να επανέλθουν, και όχι μόνο ο Σι θα απομακρυνόταν, αλλά θα μπορούσε να αποκατασταθεί και το παλιό σύστημα συλλογικής ηγεσίας. Αν οργανωνόταν σωστά, μια στρατιωτική ήττα στην Ταϊβάν δεν θα οδηγούσε αναγκαστικά στο χάος, αλλά απλώς σε αλλαγή ηγεσίας» αναφέρει.
Έτσι για τον ίδιο, ίσως ο Σι να ανακάλυψε ένα τέτοιο σενάριο και να «καθάρισε το τοπίο». Ή, δεδομένου του παρανοϊκού κλίματος του Κόμματος, κάτι σε αυτές τις γραμμές να επινοήθηκε.
Ο άλλοτε πανίσχυρος θεσμικά στρατός
Ο Sisci διαπιστώνει έτσι μια σαφή μετατόπιση στη σχέση μεταξύ κόμματος και στρατού, παρά το γεγονός ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας -σε αντίθεση με άλλα κομμουνιστικά κόμματα- είναι σχεδόν «απόγονος» του στρατού, και όχι το αντίστροφο.
«Μετά από αυτή την Ολομέλεια, ενώ ο στρατός παραμένει αναμφίβολα ουσιώδης, ίσως να μην είναι πλέον τόσο κυρίαρχος όσο ήταν πριν από λίγα χρόνια. Αλλαγές μπορεί να βρίσκονται σε εξέλιξη, με άλλες δομές του κόμματος να αποκτούν μεγαλύτερη σημασία» λέει.
Σε κάθε περίπτωση, ο Σι τώρα φαίνεται ισχυρότερος από ποτέ, καταλήγει ο ειδικός, προσθέτοντας όμως ότι ο στρατός ίσως να μην είναι ιδιαίτερα έτοιμος για πόλεμο και ίσως επίσης να μην είναι πλήρως προετοιμασμένος για μια εισβολή στην Ταϊβάν.
