Politica 89.8
Στόλοι της Ελευθερίας: Από το Mavi Marmara στο Madleen – 15 χρόνια προσπάθεια να σπάσει ο αποκλεισμός στη Γάζα
Ο ισραηλινός αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας, από ξηρά, αέρα και θάλασσα, ξεκίνησε το 2007. Έκτοτε, και για 18 ολόκληρα χρόνια, η Γάζα των 2,3 εκατ. κατοίκων, έχει χαρακτηριστεί η «μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου». Το Ισραήλ περιορίζει την κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων από και προς τη Γάζα.
Ήδη από το 2001, η Γάζα δεν είχε λειτουργικό αεροδρόμιο, αφού το Ισραήλ βομβάρδισε και κατέστρεψε το διεθνές αεροδρόμιο «Γιάσερ Αραφάτ», μόλις τρία χρόνια μετά τα εγκαίνιά του.
Πέντε επιτυχημένες αποστολές
Από το 2010 έως και σήμερα έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες από τους «Στόλους για την Ελευθερία» για να σπάσει ο αποκλεισμός στη Γάζα διά θαλάσσης και να φτάσει βοήθεια στους Παλαιστινίους. Τελευταία προσπάθεια αυτή με το πλοίο Madleen, που κατελήφθη τα ξημερώματα της Δευτέρας από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Το πλήρωμά του, 12 ακτιβιστές από την Ευρώπη, την Τουρκία και τη Βραζιλία, συνελήφθησαν και αναμένεται να απελαθούν.
🚨Freedom Flotilla Official Update🚨
It’s time for our governments to do their jobs and sanction Israel whose illegal attack on ‘Madleen’ while sailing in international waters is a small extension of their war crimes in Gaza.
Governments, institutions, media, and corporations… pic.twitter.com/6W1nFKTBOx
— Freedom Flotilla Coalition (@GazaFFlotilla) June 9, 2025
Πριν από αυτό όμως την ίδια προσπάθεια έκαναν και άλλες αποστολές. Σε μια από τις περιπτώσεις, μάλιστα, από την επιχείρηση του ισραηλινού στρατού υπήρξαν νεκροί.
Το κίνημα του «Στόλου για την Ελευθερία»
Το κίνημα του «Στόλου για την Ελευθερία» ιδρύθηκε το 2006 από ακτιβιστές κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ισραήλ στον Λίβανο. Έκτοτε, και μεταξύ του 2008 έως το 2016 έχει κάνει 31 αποστολές. Από αυτές πέντε έφτασαν στη Γάζα παρά τους αυστηρούς ισραηλινούς περιορισμούς. Ωστόσο, από το 2010, όλοι οι στολίσκοι που προσπαθούσαν να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας έχουν αναχαιτιστεί ή δεχθεί επίθεση σε διεθνή ύδατα.
• 2010 – Στόλος για την Ελευθερία της Γάζας
Το 2010, κομάντος του ισραηλινού στρατού έκαναν επιδρομή στο Mavi Marmara σε διεθνή ύδατα. Στην επίθεση σκοτώθηκαν από ισραηλινά πυρά 10 ακτιβιστές και τραυματίστηκαν δεκάδες, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή. Το πλοίο μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια και περισσότερους από 600 επιβάτες. Το Mavi Marmara ανήκε και λειτουργούσε υπό το Ίδρυμα Ανθρωπιστικής Βοήθειας ή IHH, μια τουρκική ΜΚΟ.
Οι επιβάινοντες στο MAvi Marmara το 2010
Το περιστατικό προκάλεσε σοβαρή κρίση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας και προκάλεσε ευρεία καταδίκη για παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Το 2013, το Ισραήλ ζήτησε συγγνώμη για τα «επιχειρησιακά λάθη» στην επιδρομή. Η συμφωνία για αποζημίωση τελεί ακόμη υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο χωρών. Ισραηλινοί στρατιώτες και αξιωματούχοι που συμμετείχαν στην επίθεση έχουν δικαστεί ερήμην στην Τουρκία για εγκλήματα πολέμου.
• 2011 – Στόλος της Ελευθερίας II
Ο Στόλος της Ελευθερίας II ξεκίνησε το 2011 ως συνέχεια της αποστολής του 2010. Είχε οργανωθεί από έναν συνασπισμό διεθνών ακτιβιστών και ΜΚΟ και ο στόχος ο ίδιος: να σπάσει ο αποκλεισμός της Γάζας από το Ισραήλ και να παρασχθεί ανθρωπιστική βοήθεια. Στον στολίσκο Ο στολίσκος περιελάμβανε 10 σκάφη, ενώ θα συμμετείχαν 300 ακτιβιστές από όλο τον κόσμο.
Η αποστολή δεν πραγματοποιήθηκε, λόγω της έντονης διπλωματικής πίεσης από το Ισραήλ, αλλά και των αναφορών για δολιοφθορά πλοίων. Πολλές χώρες υποδοχής, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, υπέβαλαν περιορισμούς.
Από τα πλοία που συμμετείχαν, μόνο το γαλλικό πλοίο Dignite-Al Karama πλησίασε πολύ κοντά στη Γάζα. Το πλοίο με 17 επιβάτες αρχικά δήλωσε ως προορισμό του ένα αιγυπτιακό λιμάνι κατά την αναχώρησή του από τα ελληνικά ύδατα. Στη συνέχεια οι ακτιβιστές ανακοίνωσαν ότι κατευθύνονταν προς τη Γάζα. Ισραηλινοί ναυτικοί κομάντος αναχαίτισαν το σκάφος και το ρυμούλκησαν στην Ασντόντ. Οι ακτιβιστές συνελήφθησαν και αργότερα απελάθηκαν.
Από τις κινητοποιήσεις στην Ευρώπη μετά την κατάληψη του Madleen από τον ισραηλινό στρατό
• 2015 – Στόλος της Ελευθερίας III
Ο Στόλος της Ελευθερίας III ξεκίνησε το 2015. Ήταν η τρίτη μεγάλη προσπάθεια διεθνών ακτιβιστών να σπάσουν τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας από το Ισραήλ. Η αποστολή περιελάμβανε πολλά σκάφη, με το Marianne του Γκέτεμποργκ με σουηδική σημαία επικεφαλής.
Στις 29 Ιουνίου 2015, οι ισραηλινές ναυτικές δυνάμεις αναχαίτισαν το Marianne περίπου 100 ναυτικά μίλια ανοικτά των ακτών της Γάζας, σε διεθνή ύδατα. Οι κομάντος επιβιβάστηκαν στο πλοίο και το ρυμούλκησαν στην Ασντόντ. Οι ακτιβιστές που επέβαιναν σε αυτό συνελήφθησαν και αργότερα απελάθηκαν. Ορισμένα μέλη του πληρώματος αφέθηκαν ελεύθερα μετά από έξι ημέρες.
Τραυματισμοί
• 2018 – Δίκαιο Μέλλον για την Παλαιστίνη
Ο Στόλος «Δίκαιο Μέλλον για την Παλαιστίνη» – γνωστός και ως Στόλος για την Ελευθερία της Γάζας 2018– ήταν μέρος μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας του FFC να αμφισβητήσει τον ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας από το Ισραήλ. Η εκστρατεία περιελάμβανε δύο κύρια σκάφη, το Al Awda (Η Επιστροφή) και το Freedom, μαζί με δύο γιοτ υποστήριξης, το Mairead και το Falestine.
Στις 29 Ιουλίου και 3 Αυγούστου 2018, τόσο το Al Awda όσο και το Freedom αναχαιτίστηκαν και κατασχέθηκαν από το ισραηλινό ναυτικό σε διεθνή ύδατα. Όλοι οι επιβαίνοντες συνελήφθησαν, με ορισμένους να αναφέρουν ότι δέχτηκαν επίθεση με Taser, επίθεση ή ξυλοδαρμό από ισραηλινές δυνάμεις. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες κρατήθηκαν πριν απελαθούν στις αντίστοιχες χώρες τους.
• 2025 – Σπάστε την Πολιορκία «Conscience»
Ενώ ετοιμαζόταν να πλεύσει προς τη Γάζα στις 2 Μαΐου, το «Conscience» (Συνείδηση) χτυπήθηκε δύο φορές από οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μόλις 14 ναυτικά μίλια (25 χλμ.) από τις ακτές της Μάλτας. Η επίθεση προκάλεσε πυρκαγιά και σημαντική ρήξη στο κύτος. Οι 30 Τούρκοι και Αζέροι ακτιβιστές που επέβαιναν έκαναν τεράστια προσπάθεια για να το κρατήσουν στην επιφάνεια της θάλασσας.
Τέσσερα άτομα υπέστησαν ελαφρά τραύματα στην επίθεση, συμπεριλαμβανομένων εγκαυμάτων.
Ο λιμός στη Γάζα
Εξαιτίας του πολυετούς αποκλεισμού, αλλά και της πλήρους απαγόρευσης από το Ισραήλ από τον Μάρτιο να εισέλθει βοήθεια στη Γάζα, περίπου 1,95 εκατ. άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξεία έλλειψη τροφίμων. Ένας στους πέντε είναι αντιμέτωπος με λιμό.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Ολοκληρωμένης Ταξινόμησης Φάσης Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC), ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός του Ισραήλ «πιθανότατα θα οδηγήσει σε περαιτέρω μαζικούς εκτοπισμούς» εντός της Γάζας, καθώς είδη απαραίτητα για την επιβίωση των ανθρώπων θα εξαντληθούν.
Τις τελευταίες ημέρες είναι σε εξέλιξη το υποστηριζόμενο από το Ισραήλ και της ΗΠΑ σχέδιο παροχής βοήθειας από το Ανθρωπιστικό Ίδρυμα της Γάζας. Ωστόσο, κάθε άλλο παρά πετυχημένο φαίνεται να είναι, καθώς ο νέος κόμβος διανομής του διαλύθηκε σε χάος μέσα σε λίγες ώρες από το άνοιγμα στις 27 Μαΐου και έχει αμαυρωθεί από θανάτους αμάχων από ισραηλινούς πυροβολισμούς σε κέντρα διανομής βοήθειας.
