Politica 89.8
Το marketing της απώλειας – Πώς μια ληστεία χάρισε νέα ζωή στα Κοσμήματα του Στέμματος και το Λούβρο
Η ληστεία στο Λούβρο πέτυχε αυτό που καμία διαφημιστική καμπάνια δεν θα μπορούσε να καταφέρει: έφερε τα γαλλικά Κοσμήματα του Στέμματος, έναν από τους σημαντικότερους θησαυρούς της Γαλλίας, στο παγκόσμιο προσκήνιο. Μία εβδομάδα μετά το περιστατικό, η χώρα εξακολουθεί να προσπαθεί να διαχειριστεί το πλήγμα στην εθνική της κληρονομιά και να απαντήσει στα ερωτήματα για τις ελλείψεις ασφαλείας.
Το παράδοξο είναι ότι το ίδιο το έγκλημα ίσως χαρίσει στα αντικείμενα μια νέα, απροσδόκητη αίγλη — όπως ακριβώς η κλοπή της Μόνα Λίζα το 1911, που μετέτρεψε έναν τότε σχετικά άγνωστο πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο πιο διάσημο έργο τέχνης στον κόσμο.
«Λόγω του δράματος και της δημοσιότητας, τα κοσμήματα που απέμειναν και η ίδια η Αίθουσα του Απόλλωνα θα δεχτούν ξανά τα φώτα της δημοσιότητας», επισημαίνει η ιστορικός τέχνης και πιστοποιημένη ξεναγός του γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού, Άνια Φάιρστοουν.
Παγκόσμιο ενδιαφέρον και νέα «διασημότητα»
Η υπόθεση έχει προκαλέσει τεράστιο διεθνές ενδιαφέρον, με ρεπορτάζ και τηλεοπτικά συνεργεία από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία να μεταδίδουν εικόνες από το Λούβρο και τη σφραγισμένη Αίθουσα του Απόλλωνα. Το ενδιαφέρον, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι ανάλογο ή και μεγαλύτερο από την παγκόσμια προβολή που είχε γνωρίσει το μουσείο μετά το βίντεο «Apeshit» των Beyoncé και Jay-Z το 2018.
Για δεκαετίες, τα κοσμήματα του βρετανικού Στέμματος μονοπωλούσαν τη φαντασία του κοινού μέσα από τελετές στέψης και εκατομμύρια επισκέπτες στον Πύργο του Λονδίνου. Τα γαλλικά, αντίθετα, παρέμεναν περισσότερο σύμβολα ιστορίας παρά πόλος έλξης. Με τη ληστεία, η ισορροπία φαίνεται να αλλάζει.
Ανάμεσα στα αντικείμενα που σώθηκαν ξεχωρίζει το στέμμα της αυτοκράτειρας Ευγενίας, διακοσμημένο με σμαράγδια και πάνω από 1.300 διαμάντια. Οι δράστες το άφησαν πίσω τους στη διαφυγή, όμως η εικόνα του έχει ήδη γίνει εμβληματική. «Δεν είχα ακούσει ποτέ για το στέμμα της Ευγενίας, τώρα είναι το πρώτο που θέλω να δω», λέει επισκέπτης από τη Σεβίλλη.
Οι λεπτομέρειες της ληστείας
Σύμφωνα με τις γαλλικές αρχές, οι δράστες ανέβηκαν με ανυψωτικό καλάθι στην πρόσοψη του μουσείου που βλέπει προς τον Σηκουάνα, παραβίασαν ένα παράθυρο, έσπασαν δύο προθήκες και διέφυγαν με μοτοσικλέτες μέσα σε λίγα λεπτά. Οι συναγερμοί ήχησαν, οι φύλακες κινητοποιήθηκαν, αλλά οι ληστές είχαν ήδη εξαφανιστεί.
Η λεία περιλαμβάνει κοσμήματα αξίας άνω των 100 εκατ. δολαρίων: αυτοκρατορικά και βασιλικά σετ με ζαφείρια, σμαράγδια και διαμάντια, που συνδέονται με ονόματα όπως η Μαρία-Αμελία, η Ορτάνς, η Μαρία-Λουίζα και η αυτοκράτειρα Ευγενία. Ένα μόνο από τα κλεμμένα κοσμήματα έχει εντοπιστεί, αλλά οι αρχές δεν έχουν αποκαλύψει ποιο.
Η διευθύντρια του Λούβρου, Laurence des Cars, παραδέχθηκε ενώπιον της Γερουσίας «σοβαρή αποτυχία» στα μέτρα ασφαλείας και πρότεινε ενίσχυση του ελέγχου με νέα κάμερα και μόνιμη αστυνομική παρουσία εντός του μουσείου. Προσφέρθηκε να παραιτηθεί, ωστόσο η υπουργός Πολιτισμού απέρριψε την παραίτηση.
Η ιστορική σημασία
Για τη Γαλλία, η απώλεια ξεπερνά την οικονομική διάσταση. Τα κοσμήματα αυτά δεν είναι απλώς έργα υψηλής κοσμηματοποιίας· είναι ζωντανά τεκμήρια της πορείας από τη μοναρχία και την αυτοκρατορία προς τη σύγχρονη δημοκρατία.
«Τα κοσμήματα του Λούβρου είναι το τελευταίο κεφάλαιο της γαλλικής μοναρχικής γλώσσας — ένα λαμπερό αποτύπωμα βασιλέων και αυτοκρατόρων», σημειώνει η Φάιρστοουν.
Ο υπουργός Εσωτερικών Λοράν Νουνιές χαρακτήρισε τη ληστεία «ανυπολόγιστη απώλεια πολιτιστικής κληρονομιάς», ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η αλλοίωση ή το λιώσιμο των κοσμημάτων θα αποτελέσει δεύτερη βαρβαρότητα.
Το Λούβρο τραβά ξανά τα βλέμματα
Παρά τη συγκίνηση και τις επικρίσεις, το μουσείο παραμένει ανοιχτό και γεμάτο. Οι επισκέπτες φτάνουν κατά χιλιάδες για να δουν «το σημείο όπου έγινε». Η Αίθουσα του Απόλλωνα παραμένει σφραγισμένη, όμως η απουσία της έχει ήδη γίνει νέο αξιοθέατο.
«Είναι σαν να κοιτάς μια σιωπηλή σκηνή εγκλήματος μέσα στην ιστορία», λέει ένας φοιτητής αρχιτεκτονικής από τη Γερμανία.
Το αν η απώλεια θα μετατραπεί σε θρύλο, όπως συνέβη με τη Μόνα Λίζα, μένει να φανεί. Όπως σημειώνει η Firestone, «στην παράξενη οικονομία της φήμης, ακόμη και οι πληγές φέρνουν προσοχή — και η προσοχή δημιουργεί μύθους».
Επισκέπτες φωτογραφίζουν τον πίνακα «Η Ελευθερία οδηγεί τον λαό» (La Liberté guidant le peuple, 1830) του Γάλλου καλλιτέχνη Εζέν Ντελακρουά (1798–1863), που εκτίθεται στην αίθουσα Mollien της πτέρυγας Denon στο Μουσείο του Λούβρου, την ημέρα που το μουσείο άνοιξε ξανά για το κοινό για πρώτη φορά μετά τη ληστεία της περασμένης Κυριακής. Την ίδια ώρα, η Γκαλερί του Απόλλωνα, όπου εκτίθεντο οκτώ κοσμήματα από τη συλλογή του Ναπολέοντα και της Αυτοκράτειρας που εκλάπησαν από τους δράστες, παραμένει κλειστή, στο Παρίσι, Γαλλία, 22 Οκτωβρίου 2025. REUTERS/Gonzalo Fuentes
*Με πληροφορίες από: Associated Press, Κεντρική Φωτογραφία: Επισκέπτες φωτογραφίζουν τον πίνακα «Μόνα Λίζα» (La Joconde) του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο Μουσείο του Λούβρου, την ημέρα που άνοιξε ξανά για το κοινό για πρώτη φορά μετά τη ληστεία της περασμένης Κυριακής, ενώ η Galerie d’Apollon, όπου εκτίθεντο οκτώ κομμάτια από τη συλλογή κοσμημάτων του Ναπολέοντα και της Αυτοκράτειρας που έκλεψαν οι δράστες, παραμένει κλειστή, στο Παρίσι, Γαλλία, στις 22 Οκτωβρίου 2025. (REUTERS/Gonzalo Fuentes)
