Politica 89.8
Σκοτεινή εμμονή: Από τον Τζον Λένον στην Τέιλορ Σουίφτ, οι stalker στοιχειώνουν
Τόσο παλιό όσο και η ανθρώπινη εμμονή, οι stalker στοιχειώνουν. Πέρα από τις διασημότητες, οι οποίες βιώνουν συχνά την πιο ακραία του μορφή, το stalking αποτελεί μια βαθιά διαταραχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, εισβάλλοντας στη ζωή τους με τρόπο απειλητικό και καταστροφικό.
Τώρα η Τέιλορ Σουίφτ εξασφάλισε προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα κατά του 45χρονου Μπράιαν Τζέισον Βάγκνερ από το Κολοράντο, ο οποίος, σύμφωνα με την ίδια, την έχει κάνει να «φοβάται για την ασφάλειά της».
Ο Βάγκνερ φέρεται να προσπάθησε επανειλημμένα να εισέλθει στην κατοικία της Σουίφτ στο Λος Άντζελες, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι εκείνη είναι η μητέρα του παιδιού του.
Τα ασφαλιστικά μέτρα, που κατατέθηκαν την Παρασκευή 6 Ιουνίου και χορηγήθηκαν τρεις ημέρες αργότερα, τη Δευτέρα 9 Ιουνίου, από την Δικαστή Ντέμπρα Ρ. Άρτσουλετα, απαιτούν από τον Βάγκνερ να παραμείνει σε απόσταση τουλάχιστον 91 μέτρων από την Σουίφτ και το σπίτι της.
Στην κατάθεσή της, η Σουίφτ ανέφερε ότι ο Βάγκνερ πρωτοεμφανίστηκε στην κατοικία της τον Ιούλιο του 2024 και επέστρεψε πολλές φορές τον ίδιο μήνα, «κρατώντας ένα γυάλινο μπουκάλι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως όπλο». Ο Βάγκνερ ισχυριζόταν ότι ζούσε στην ιδιοκτησία της, ότι βρισκόταν σε σχέση μαζί της και ότι πίστευε πως ήταν η μητέρα του γιου του – όλους τους ισχυρισμούς η Σουίφτ τους χαρακτήρισε «αναληθείς και αποκομμένους από την πραγματικότητα».
Η κατάσταση κλιμακώθηκε τον Μάιο του 2025, όταν ο Βάγκνερ επέστρεψε ξανά στο σπίπο της, με αποτέλεσμα η ομάδα ασφαλείας της Σουίφτ να προχωρήσει σε ελέγχους του ιστορικού του.
Ο Βάγκνερ είχε ποινικό μητρώο και είχε στείλει «μακροσκελείς επιστολές» από τη φυλακή σχετικά με μια ανύπαρκτη ρομαντική σχέση με την τραγουδίστρια.
Επιπλέον, η ομάδα της Σουίφτ διαπίστωσε ότι ο άνδρας είχε επιχειρήσει να κλέψει την αλληλογραφία της και είχε αποκτήσει παράνομα άδεια οδήγησης στην Καλιφόρνια, η οποία ανέφερε τη διεύθυνση της κατοικίας της στο Λος Άντζελες ως δική του.
«Δεν μοιράζομαι δημόσια πού κατοικώ και δεν έχω μοιραστεί ποτέ τη διεύθυνσή μου ή την τοποθεσία της κατοικίας μου στο Λος Άντζελες με τον κύριο Βάγκνερ», δήλωσε η Σουίφτ στην κατάθεση. «Ως εκ τούτου, το γεγονός ότι ο κύριος Βάγκνερ έχει προσδιορίσει πού κατοικώ και έχει επισκεφθεί την ιδιοκτησία αρκετές φορές, αρνούμενος να φύγει και ισχυριζόμενος ότι χρειάζεται πρόσβαση, με κάνει να φοβάμαι για την ασφάλειά μου και την ασφάλεια της οικογένειάς μου».
Η προσωρινή εντολή περιοριστικών μέτρων αναμένεται να λήξει στις 30 Ιουνίου, οπότε θα πραγματοποιηθεί ακρόαση για την πιθανή επιβολή μόνιμων ασφαλιστικών μέτρων.
Η Σουίφτ είναι στόχος
Αυτό δεν είναι το πρώτο περιστατικό παρενόχλησης για την Τέιλορ Σουίφτ.
Το 2019, ο Ρότζερ Αλβαράντο καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση επειδή εισέβαλε στο σπίτι της Σουίφτ στη Νέα Υόρκη και κοιμήθηκε στο κρεβάτι της.
Το 2020, ο Τεξανός Έρικ Σουάρμπρικ καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια ομοσπονδιακή φυλάκιση για την αποστολή απειλητικών επιστολών στην πρώην δισκογραφική της εταιρεία, Big Machine Records.
Τον Ιανουάριο του 2024, ο Ντέιβιντ Κρόου κατηγορήθηκε για καταδίωξη αφού εμφανίστηκε έξω από το διαμέρισμα της Σουίφτ στη Νέα Υόρκη δεκάδες φορές μέσα σε λίγους μήνες, με τις κατηγορίες να αποσύρονται τελικά και τον Κρόου να κρίνεται ακατάλληλος για δίκη και να μεταφέρεται σε ψυχιατρική κλινική.
Τι κρύβεται πίσω από τον stalker
Η ψυχολογία πίσω από έναν stalker είναι πολύπλοκη και συχνά βαθιά ριζωμένη σε διαταραχές της προσωπικότητας και της αντίληψης της πραγματικότητας. Οι κεντρικές κινητήριες δυνάμες περιλαμβάνουν την εμμονή, τη φαντασία, τον ναρκισσισμό και μια παθολογική ανάγκη για έλεγχο.
Πολλοί stalkers πιστεύουν, παραληρηματικά, ότι το θύμα τους τούς αγαπά, ή ότι υπάρχει μια «μοιραία» ρομαντική σχέση που πρέπει να επιδιωχθεί.
Αυτή η πεποίθηση τους οδηγεί σε επίμονη επαφή, αγνοώντας πλήρως την άρνηση ή τον φόβο του θύματος. Συχνά, η συμπεριφορά stalking πυροδοτείται από την αντίληψη της απόρριψης ή της εγκατάλειψης, είτε πρόκειται για πρώην σύντροφο είτε για κάποιο πρόσωπο που ο stalker επιθυμεί.
Η αδυναμία να διαχειριστούν αυτά τα συναισθήματα οδηγεί σε μια προσπάθεια επιβολής, εκδίκησης ή επαναφοράς του ελέγχου.
Οι ναρκισσιστές stalkers επιδιώκουν την επιβολή της κυριαρχίας τους, αντλώντας ευχαρίστηση από τον φόβο που προκαλούν, ενώ οι ψυχοπαθείς stalkers, χωρίς ενσυναίσθηση ή τύψεις, επιζητούν την εξουσία και τον έλεγχο, χειραγωγώντας τα θύματα και αδιαφορώντας για τις συνέπειες σημειώνει το Psychology Today.
Οι stalkers συχνά αδυνατούν να αναγνωρίσουν ή να σεβαστούν τα όρια των άλλων και έχουν ελλιπείς μηχανισμούς αντιμετώπισης της απόρριψης, της ντροπής ή της απώλειας, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε εμμονικές συμπεριφορές.
Η παρακολούθηση, τα ανεπιθύμητα μηνύματα, οι ξαφνικές εμφανίσεις, οι απειλές, ακόμα και οι βανδαλισμοί είναι μερικές μόνο από τις τακτικές τους.
Από τη Βασίλισσα Βικτώρια στον Τζον Λένον και την Τζόντι Φόστερ
Η λάμψη της διασημότητας δυστυχώς έλκει και τους «κυνηγούς» της, με ιστορικά περιστατικά που έχουν συγκλονίσει την κοινή γνώμη.
Ίσως το πιο τραγικό παράδειγμα είναι η δολοφονία του Τζον Λένον το 1980 από τον Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν, έναν θαυμαστή που είχε αναπτύξει εμμονία μαζί του.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1980, ο μουσικός θρύλος πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε έξω από το διαμέρισμά του στο κτίριο Ντακότα της Νέας Υόρκης από τον Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν. Ο Τσάπμαν, ένας θαυμαστής που είχε αναπτύξει εμμονή με τον Λένον, θεωρούσε τον καλλιτέχνη «υποκριτή» και είχε ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη ειδικά για να τον δολοφονήσει, έχοντας σχεδιάσει την πράξη του για μήνες.
Το γεγονός αυτό άλλαξε για πάντα τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η ασφάλεια των διασημοτήτων, αποκαλύπτοντας την ακραία και θανατηφόρα διάσταση της ανεξέλεγκτης εμμονής ενός stalker.
Το 1981, μόλις λίγους μήνες μετά τη δολοφονία του Λένον, ο κόσμος συγκλονίστηκε από ένα ακόμα περιστατικό stalking που οδήγησε σε πολιτική απόπειρα δολοφονίας.
Ο Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ, ένας άνδρας με σοβαρές ψυχικές διαταραχές, είχε αναπτύξει μια παθολογική εμμονή με την ηθοποιό Τζόντι Φόστερ, έχοντας δει επανειλημμένα την ταινία Ο Ταξιτζής στην οποία εκείνη πρωταγωνιστούσε.
Πιστεύοντας ότι η δολοφονία του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, θα του προσέδιδε την αναγνώριση που επιθυμούσε και θα τραβούσε την προσοχή της Φόστερ, ο Χίνκλεϊ αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον πρόεδρο. Ο Ρέιγκαν επέζησε, αλλά το περιστατικό ανέδειξε την επικινδυνότητα των ανεξέλεγκτων εμμονών και την ικανότητά τους να επηρεάζουν ακόμα και τα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας.
Άλλα περιστατικά που έχουν σοκάρει με την παράνοια τους είναι η δολοφονία της τηλεοπτικής ηθοποιού το 1989 από έναν φανατικό θαυμαστή της.
Το 1993, η τενίστρια Μόνικα Σέλες μαχαιρώθηκε κατά τη διάρκεια ενός αγώνα από έναν υποστηρικτή της αντιπάλου της, Στέφι Γκραφ. Ακόμα και ιστορικά πρόσωπα δεν γλίτωσαν από την εμμονή.
Πιο πρόσφατα, διάσημοι όπως η Σελένα Γκόμεζ, Κάιλι Μινόγκ, Μπίλι Άιλις, Κένταλ Τζένερ, και Χάρι Στάιλς έχουν αντιμετωπίσει επίμονες καταδιώξεις, με περιστατικά που κυμαίνονται από επανειλημμένες προσπάθειες εισβολής σε σπίτια έως την αποστολή χιλιάδων μηνυμάτων και απειλών.
Ακόμα και ιστορικά πρόσωπα δεν γλίτωσαν από την εμμονή. Η Βασίλισσα Βικτώρια στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν επίμονα καταδιωκόμενη από τον Έντουαρντ «το Αγόρι» Τζόουνς, ο οποίος είχε εισβάλει επανειλημμένα στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.
Στη μυθοπλασία οι stalker έχουν γίνει πρωταγωνιστές σε τηλεοπτικές σειρές, όπως το πολυβραβευμένο Baby Reindeer ή το Υοu (και τα δύο παραγωγές του Netflix), και σε κινηματογραφικές ταινίες όπως η Ολέθρια Σχέση του 1987.
Cyberstalking: η νέα απειλή
Με την εξάπλωση του διαδικτύου, το stalking απέκτησε μια νέα, ακόμα πιο διάχυτη και απρόσωπη μορφή: το cyberstalking.
Η παρακολούθηση μέσω κοινωνικών δικτύων, το hacking λογαριασμών, η δημοσίευση προσωπικών δεδομένων («revenge porn»), και οι απειλές μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων δημιουργούν ένα αίσθημα πανταχού παρούσας απειλής, συχνά χωρίς το θύμα να γνωρίζει την ταυτότητα του δράστη.
Η κόρη του Γουίλ Σμιθ, Γουίλοου Σμιθ, έχει μιλήσει ανοιχτά για την εμπειρία της με το cyberstalking, τονίζοντας πόσο ανησυχητικό και δύσκολο στην αντιμετώπιση είναι.
