Politica 89.8
Ο Βενιζέλος καθόλου δεν λογάριαζε τη ζωή του
Τη νύχτα της 6ης Ιουνίου 1933, μέσα σε μια ατμόσφαιρα τεταμένη μετά τις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933, έλαβε χώρα στην Αθήνα δολοφονική επίθεση κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Τρεις εβδομάδες νωρίτερα, στις 15 Μαΐου 1933, ο μεγάλος ηττημένος των εκλογών Βενιζέλος, ο αρχηγός των Φιλελευθέρων, είχε εκφωνήσει την τελευταία ομιλία του στη Βουλή, απαντώντας στις κατηγορίες των πολιτικών αντιπάλων του (ιδίως του Ιωάννη Μεταξά) περί εμπλοκής του στο αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα του Νικολάου Πλαστήρα, που είχε εκδηλωθεί με σκοπό να αποτρέψει το σχηματισμό κυβέρνησης από το Λαϊκό Κόμμα του νικητή των εκλογών, Παναγή Τσαλδάρη.
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που οι πολιτικοί αντίπαλοι του Βενιζέλου —του ανδρός που λατρεύτηκε και ταυτόχρονα μισήθηκε περισσότερο ίσως απ’ ό,τι οποιοσδήποτε άλλος πολιτικός της νεότερης Ελλάδας— επιχειρούσαν να τον εξοντώσουν, να του αφαιρέσουν τη ζωή κάνοντας χρήση όπλων.
«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Είχε προηγηθεί η διαβόητη δολοφονική απόπειρα στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λιόν, στο Παρίσι, τον Ιούλιο του 1920, σχεδόν αμέσως μετά την υπογραφή της θριαμβευτικής για την Ελλάδα Συνθήκης των Σεβρών, αλλά και η σαφώς λιγότερο γνωστή δολοφονική επίθεση εναντίον του Βενιζέλου στις Αρχάνες Ηρακλείου τον Αύγουστο του 1897.
Τα διαδραματισθέντα την 6η Ιουνίου 1933 —το πώς διεπράχθη το έγκλημα και το πώς διέφυγαν τελικά το θανάσιμο κίνδυνο ο Ελευθέριος και η Έλενα Βενιζέλου— είχαμε παρουσιάσει αναλυτικά σε παλαιότερο άρθρο μας, που είχε δημοσιευτεί πριν από δύο ακριβώς χρόνια.
Στο παρόν άρθρο μας, με αφορμή την εν λόγω θλιβερή επέτειο, θα αναφερθούμε στον τρόπο με τον οποίον αντιμετώπιζε το φόβο του θανάτου –κυρίαρχο στη ζωή των περισσοτέρων– ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με άλλα λόγια στο πώς έβλεπε ή και προσπαθούσε να προσεγγίσει το αναπότρεπτο για όλους τέλος της ζωής.
Όσα θα διαβάσετε παρακάτω προέρχονται από ένα δισέλιδο δημοσίευμα του «Ταχυδρόμου» της 3ης Ιουνίου 1976, που αφορούσε κατ’ αρχήν την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα κατά του Βενιζέλου το 1933.
«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Συντάκτης του κειμένου, που έφερε τον τίτλο «Το παρακράτος προσπαθεί να τον δολοφονήσει», ήταν ο παλαίμαχος φωτογράφος και φωτορεπόρτερ Εμμανουήλ Μεγαλοκονόμος (1902-2002), ο οποίος είχε ζήσει από κοντά τον Βενιζέλο στα τελευταία χρόνια της μακρότατης και θυελλώδους πολιτικής διαδρομής του, από το 1927 έως το 1936. Ως αποκλειστικός φωτογράφος του, τον είχε ακολουθήσει στις πολιτικές περιοδείες του και στο διπλωματικό ταξίδι του στην Τουρκία το 1930.
«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Το υπό εξέταση δημοσίευμα του «Ταχυδρόμου» ήταν διανθισμένο με φωτογραφίες του ίδιου του Μεγαλοκονόμου.
Ιδού τα αποσπάσματα που μας ενδιαφέρουν:
Ο Βενιζέλος καθόλου δεν λογάριαζε τη ζωή του. Χαρακτηριστικά είναι τα δύο παρακάτω επεισόδια, που τα έζησα κι’ εγώ από κοντά.
Το ένα συνέβηκε στο Κρητικό πέλαγος. Πηγαίναμε στην Κρήτη μ’ ένα μικρό πολεμικό, το «Θύελλα». Η θάλασσα το πήγαινε σαν καρυδότσουφλο. Κάπου έπρεπε να ποδίσουμε (σ.σ. σταματώ την πλεύση και καταφεύγω σε απάνεμο μέρος εξαιτίας κακοκαιρίας), αλλά ο πλοίαρχος δεν τολμούσε να το πει στον πρόεδρο. Ήξερε, άλλωστε, ότι βιαζόταν γιατί είχε πεθάνει η πεθερά του. Ανέλαβε να ειδοποιήσει τον Βενιζέλο ο δημοσιογράφος Σπύρος Μελάς. Κατέβηκε στο σαλονάκι του πλοίου.
«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 3.6.1976, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Ο Βενιζέλος είχε αναδιπλώσει τα πόδια του πάνω σ’ ένα κάθισμα, γιατί το πάτωμα είχε πλημμυρίσει. Διάβαζε ατάραχος Θουκυδίδη.
«Κύριε πρόεδρε» του είπε ο Μελάς. «Η θάλασσα όσο πάει και δυναμώνει. Φρόνιμο είναι να ποδίσουμε κάπου. Ο καπετάνιος δεν τολμά να σας το πει».
«Μα για ποιον θέλετε να το κάνετε κ. Μελά;» ρώτησε ο Βενιζέλος.
(Πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»)
«Μα για σας, κύριε πρόεδρε».
«Αν πρόκειται για μένα, φίλτατε, πηγαίνουμε μια χαρά. Δεν χρειάζεται».
Το δεύτερο περιστατικό έγινε όταν πηγαίναμε μ’ ένα γερμανικό αεροπλάνο «Γιούγκερ» στα Γιάννενα. Είχαμε παγώσει από το κρύο και πάνω από την Πίνδο άρχισαν κάτι επικίνδυνα «ρεμού» (σ.σ. αναταράξεις λόγω κενών αέρος).
Όλοι είχαμε κερώσει από τον φόβο μας. Ο μόνος που δεν έχασε την ψυχραιμία του ήταν ο Βενιζέλος, που, χαμογελαστός, μας έδινε κουράγιο.
Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, το οπίσθιο μέρος του αυτοκινήτου του Βενιζέλου μετά τη δολοφονική απόπειρα της 6ης Ιουνίου 1933.
in.gr/Βαγγέλης Στεργιόπουλος
