Politica 89.8
Νοικοκυριά με το πιστόλι στον κρόταφο: Το 43% χρωστάει σε δόσεις, ενοίκια, λογαριασμούς
Ποδήλατο με κομμένη αλυσίδα κάνουν στην Ελλάδα σχεδόν το ένα στα δύο νοικοκυριά, που ζουν από μήνα σε μήνα, προσπαθώντας να μπαλώσουν τρύπες. Τα νέα στοιχεία της Εurostat για τις οικονομικές δυσκολίες των νοικοκυριών στην Ευρώπη, κατατάσσουν σταθερά τη χώρα μας ως την πλέον επιβαρυμένη.
Αλγεινή εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι εδώ και μία δεκαετία, η Ελλάδα έχει μακράν το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών που έχουν τουλάχιστον μία ληξιπρόθεσμη οφειλή κάθε μήνα, σε ενοίκια ή δόσεις ενυπόθηκων δανείων, πάγιους λογαριασμούς ή αγορές με πίστωση. Η απόσταση που μας χωρίζει από την υπόλοιπη Ευρώπη είναι χαώδης και αντί να μειώνεται διευρύνεται.
Tο 2024 το ποσοστό των νοικοκυριών με ληξιπρόθεσμες οφειλές άγγιξε το 9,2% στην ΕΕ 27 και το 9,5% στην Ευρωζώνη.
Στην Ελλάδα το ποσοστό των χρεωμένων νοικοκυριών είναι υπερ-τετραπλάσιο, και ανέρχεται στο 42,8%. Ακόμα και οι χώρες που βρίσκονται αμέσως πίσω από εμάς στην πανευρωπαϊκή κατάταξη, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, έχουν τα μισά ποσοστά χρεωμένων νοικοκυριών: 18,7% και 17% αντίστοιχα.
Στην Ελλάδα το 42,8% των νοικοκυριών έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, έναντι 9,5% στην ΕΕ
Ποια ήταν η χειρότερη χρονιά
Η κατάσταση ήταν ακόμα χειρότερη το 2023 και το 2022, τις χρονιές που εκτοξεύθηκε ο πληθωρισμός. Μεταξύ 2021 και 2022 το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών με καθυστερημένους λογαριασμούς και δόσεις εκτινάχθηκε από το ούτως ή άλλως πανύψηλο 36,4% στο δυσθεώρητο 45,5%.
Το 2023 ήταν η χειρότερη χρονιά από την εποχή των μνημονίων, με το ποσοστό χρεωμένων νοικοκυριών να σκαρφαλώνει στο 47,3%.
Η τελευταία φορά που είδαμε τόσο πολλά νοικοκυριά να αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις ανελαστικές τους δαπάνες ήταν το 2015, όταν η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας και στραγγαλιζόταν από τους εκβιασμούς των δανειστών. Ήταν η ιστορική χρονιά του «πρώτη φορά Aριστερά» και όσων συγκλονιστικών ακολούθησαν: κήρυξη δημοψηφίσματος, capital controls, «Όχι» στη δανειακή σύμβαση με 62%, 17ωρη διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες, τρίτο μνημόνιο, δεύτερη φορά ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Εκείνη τη θυελλώδη χρονιά, σχεδόν το ένα στα δύο νοικοκυριά στην Ελλάδα (49,3%), δεν κατάφερνε να πληρώνει εγκαίρως λογαριασμούς, δόσεις και ενοίκια. Το 2016 το ποσοστό υποχώρησε ελαφρά στο 47,9%, και έκτοτε έβαινε μειούμενο, αν και με αργούς ρυθμούς αποκλιμάκωσης, για να αλλάξει πάλι ρότα μετά την πανδημία.
Δέκα χρόνια οικονομική ασφυξία
Η μεγάλη και απογοητευτική εικόνα είναι ότι παρά τις προόδους της Ελλάδας σε ορισμένους μακροοικονομικούς δείκτες, τα νοικοκυριά βιώνουν σχεδόν τα ίδια επίπεδα οικονομικής ασφυξίας όσο και την περίοδο της βαθιάς ύφεσης.
Φαίνεται πως τα θηριώδη υπερπλεονάσματα, τα κρατικά υπερέσοδα των έμμεσων και άμεσων φόρων, οι ρυθμοί ανάπτυξης και η μείωση του χρέους ως προς το ΑΕΠ «ταΐζονται» και από μια λιτότητα νέου είδους, που πλήττει δυσανάλογα τους πιο φτωχούς. Η αφαίμαξη των εισοδημάτων, λόγω πληθωρισμού και υπερφορολόγησης , η μείωση της αγοραστικής δύναμης του μισθού, η αύξηση των ωρών εργασίας, που οδηγεί στη δραματική συρρίκνωση του ελεύθερου χρόνου σε βαθμό εξαφάνισης, συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Η αίσθηση δυσαρέσκειας και αδικίας αποτυπώνεται σε σειρά δημοσκοπήσεων, που δείχνουν τους Έλληνες να βυθίζονται σε ένα σπιράλ δυσπιστίας και απογοήτευσης.
Από την απογοήτευση στην οργή
Η απογοήτευση εύκολα μετατρέπεται σε θυμό και οργή, αλλά δύσκολα εκφράζεται με συλλογική διεκδίκηση και δράση. Όταν η κατάσταση φτάνει ως εκεί, όπως έγινε επανειλημμένα τη χρονιά που διανύουμε , με τις λαοθάλασσες που ζήτησαν δικαιοσύνη για τα Τέμπη και την πάνδημη συμπαράσταση στον δίκαιο αγώνα του Πάνου Ρούτσι, η κυβέρνηση σπεύδει να μιλήσει για «τσαντίρια» και «φαντάσματα των αγανακτισμένων».
Γι’αυτό βιάζεται να απαγορεύσει με τροπολογία τις συγκεντρώσεις στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, μήπως και πνίξει στα γεννοφάσκια τους τα κινήματα που διαμορφώνονται. Κινήματα ετερόκλητα, εύθραυστα, ασυνεχή, με πλημμυρίδες και άμπωτες, που όμως συνιστούν ένα αναδυόμενο ρεύμα κοινωνικής αντιπολίτευσης.
πηγή: greekonomics.gr
Βαλκανοποίηση
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά ευρήματα στα στοιχεία της Εurostat, είναι ότι η Ελλάδα είναι η μονη χώρα της ΕΕ που διατηρεί τόσο επίμονα υψηλά ποσοστά χρεωμένων νοικοκυριών, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αλλά και μετά από αυτήν.
Ο βαθμός «οικονομικής βαλκανοποίησης» της Ελλάδας γίνεται εμφανής από τη σύγκριση με τις γειτονικές μας χώρες. Το 2015 πάνω από ένα στα τρία νοικοκυριά στη Βουλγαρία (33,6%) είχε καθυστερημένες οφειλές ενοικίου, δόσεων, λογαριασμών.
Από το 2020 και μετά το ποσοστό αυτό υποχώρησε σε επίπεδα κάτω του 20%.
Το ίδιο ισχύει και για άλλες χώρες που βρίσκονταν σε παρόμοια κατάσταση: Κύπρος, Κροατία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ιρλανδία. Όλες οι παραπάνω χώρες είχαν ποσοστά χρεωμένων νοικοκυριών μεταξύ 30%-20%. Σήμερα τα έχουν μειώσει κατά το ήμισυ, ως και κάτω από 10%.
Βουλιάζουν στα χρέη τα οχτώ στα δέκα φτωχά νοικοκυριά
Η Ελλάδα είχε σταθερά ποσοστά χρεωμένων νοικοκυριών άνω του 40% – με μοναδική εξαίρεση τη διετία της πανδημίας (2020-21). Ας μην ξεχνάμε ότι τότε είχαν δοθεί μια σειρά επιδομάτων, που βοήθησαν να «καμουφλάρουν» προσωρινά την κατάσταση. Η κρίση ξέσπασε πιο έντονη από το 2022, με την εκτόξευση των τιμών ενέργειας, ενοικίων, ακινήτων, αλλά και των τιμών των τροφίμων. Το 43% των χρεωμένων νοικοκυριών του 2024 όχι μόνο δεν δείχνει πρόοδο, αλλά είναι σημάδι μιας χρόνιας υποβάθμισης της ποιότητας ζωής.
Οι απλήρωτοι λογαριασμοί, δόσεις και ενοίκια αποτελούν μόνιμο πρόβλημα για οχτώ στα δέκα φτωχά νοικοκυριά (79,1% το 2023 και 77,9% το 2024). Είναι εκείνα που ζουν καθημερινά με τον φόβο της έξωσης, του πλειστηριασμού, του κομμένου ρεύματος και νερού.
