Politica 89.8
Μητσοτάκης – Δένδιας και το “σκηνικό” του Αγνώστου: 2+1 στόχοι με μία κίνηση
Η ξαφνική ευαισθησία του Κυριάκου Μητσοτάκη για το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη δεν είναι τυχαία.
Ήρθε ακριβώς τη στιγμή που ο Πάνος Ρούτση κατέβαζε τη σκηνή του από τα σκαλιά του Συντάγματος, ύστερα από εβδομάδες απεργίας πείνας και διεθνούς δημοσιότητας. Η κυβέρνηση, πιεσμένη από το ηθικό και πολιτικό βάρος της υπόθεσης, αναζήτησε τρόπο να αλλάξει το θέμα και το έκανε με τον πιο “έξυπνο” επικοινωνιακά τρόπο: στο όνομα της «προστασίας των εθνικών συμβόλων».
Αλλά το πραγματικό μήνυμα δεν απευθυνόταν στην κοινωνία. Απευθυνόταν εντός της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί εκεί ακριβώς, πίσω από τη σημειολογία του Αγνώστου, κρύβεται μια συνειδητή απάντηση προς τον Νίκο Δένδια.Ο υπουργός Άμυνας είχε σταθεί με μετριοπάθεια απέναντι στην υπόθεση Ρούτση, αποφεύγοντας τους σκληρούς χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησαν στελέχη του Μαξίμου. Και αυτή η στάση, όσο θεσμική κι αν ήταν, εκλήφθηκε από το πρωθυπουργικό περιβάλλον ως “υπερβολικά αυτόνομη”.
Έτσι, ο κ.Μητσοτάκης έκανε δύο κινήσεις με ένα βέλος:
Πρώτον, “εμπλέκει” θεσμικά το Υπουργείο Άμυνας με το Μνημείο, άρα τον ίδιο τον κ.Δένδια, στην πρωθυπουργική πρωτοβουλία.
Δεύτερον, βάζει τέλος – έστω προσωρινά – στο ενδεχόμενο να ξαναγίνει το Μνημείο σημείο αναφοράς για αντίστοιχες διαμαρτυρίες που εκθέτουν διεθνώς την εικόνα της κυβέρνησης. Με απλά λόγια: με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια.
Το πολιτικό υπόβαθρο
Η κυβέρνηση έσπευσε να “διορθώσει” την αρχική εντύπωση ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις θα αναλάβουν ρόλο αστυνόμευσης στο Σύνταγμα. Επισήμως, η αρμοδιότητα της ΕΛ.ΑΣ. παραμένει.Όμως η ουσία είναι αλλού: το μήνυμα που πέρασε στον πυρήνα της ΝΔ ήταν ότι ο πρωθυπουργός κρατά τον έλεγχο, ακόμα και σε συμβολικά θέματα, ενώ ο κ. Δένδιας καλείται να τα “συνυπογράψει”. Την ίδια ώρα, ένα κομμάτι της δεξιάς βάσης – αυτό που κινείται πιο “πατριωτικά” ή “σκληρά” στα κοινωνικά δίκτυα – είδε την εξαγγελία ως επιβεβαίωση πως “κάποιος βάζει τάξη”. Άρα η πρωτοβουλία του Μαξίμου, εκτός από εσωκομματικό μήνυμα, λειτουργεί και ως επικοινωνιακή επιχείρηση ανάκτησης συντηρητικού ακροατηρίου.
Η δύσκολη αλήθεια
Ας το πούμε καθαρά: το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς σκηνικό διαμαρτυριών. Η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδης, αλλά πρέπει να συμβιώνει με τον σεβασμό. Το Μνημείο δεν είναι απλώς ένας δημόσιος χώρος. Είναι σημείο εθνικής μνήμης και συμβολισμού. Αν κάθε τρεις και λίγο η πλατεία μπροστά στη Βουλή μετατρέπεται σε αυτοσχέδιο καταυλισμό, αν τα σκαλιά του Μνημείου γίνονται σκηνικό για κάθε είδους πολιτική ή κοινωνική “κατάληψη”, τότε το μήνυμα του Μνημείου χάνεται. Κανείς δεν διανοείται να καταλάβει την είσοδο του Buckingham Palace στο Λονδίνο, ούτε να στήσει σκηνή δίπλα στο Arc de Triomphe ή στο Μνημείο του Αγνώστου στο Παρίσι. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε αυτές τις χώρες δεν γίνονται μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.
Η διεθνής πρακτική είναι ξεκάθαρη:Στην Ουάσιγκτον, το Tomb of the Unknown Soldier είναι χώρος αυστηρής σιωπής – απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και κάθε είδους πολιτική έκφραση.
Στο Λονδίνο, τα μνημεία του Whitehall και το Cenotaph προστατεύονται από μόνιμη φρουρά και οποιαδήποτε διαμαρτυρία χρειάζεται ειδική άδεια από τη Μητροπολιτική Αστυνομία. Στο Παρίσι, το Arc de Triomphe έχει χαρακτηριστεί “χώρος εθνικής μνήμης υπό προστασία”, με νομική απαγόρευση πολιτικών συγκεντρώσεων στο εσωτερικό του περιβόλου. Ακόμα και στη Ρώμη ή το Βερολίνο, τα αντίστοιχα μνημεία μπορούν να προσεγγιστούν μόνο για καταθέσεις στεφάνου ή επετειακές τελετές. Με απλά λόγια: η Ελλάδα είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας.
Εν κατακλείδι,ο κ. Μητσοτάκης δεν “θυμήθηκε” ξαφνικά τον Άγνωστο Στρατιώτη. Αξιοποίησε όμως την περίσταση αφενός για να απορροφήσει την πολιτική πίεση που δημιούργησε η υπόθεση Ρούτση και αφετέρου για να απαντήσει εμμέσως στον Νίκο Δένδια ενώ παράλληλα “κλείνει” ένα σημείο μόνιμης διεθνούς έκθεσης της κυβέρνησης.
Το ζήτημα είναι αν θα το κάνει με σεβασμό στη δημοκρατική ισορροπία ή με λογική “περιορισμού του δημόσιου χώρου”.
Γιατί, πράγματι, το Μνημείο πρέπει να προστατεύεται. Αλλά όχι να αποστειρωθεί.
Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει από τη σιωπή του Μνημείου, κινδυνεύει όταν η εξουσία αποφασίζει ποια φωνή χωράει μπροστά του.
